Вақт ўтиши билан меҳнат муносабатлари соҳаси сезиларли ўзгаришларга дуч келмоқда ва бандликнинг янги шакллари тобора оммалашиб бормоқда. Ушбу янги ҳодисалардан бири - лойиҳаларни танлаб, масофадан туриб ва мустақил ишлаш имкониятини берувчи фрилансирликдир.

Сўнгги йилларда фрилансерлик кўпчилик учун  жозибадор касблардан бири бўлиб қолди ва бу нафақат технологик ўзгаришлар, балки жамоатчилик онги ва имтиёзларининг ўзгариши билан ҳам боғлиқ.Дунёнинг кўплаб мамлакатларида бўлгани каби Ўзбекистонда ҳам ушбу иш шаклига қизиқиш ортиб бормоқда ва шу нуқтаи назардан “Фрилансер” клубининг очилиши муҳим воқеага айланиши мумкин.

“Фрилансер” клуби нима?

“Фрилансер” клуби - бу фрилансерлар ва фрилансерликка қизиқувчилар учрашиши, тажриба олиши, ғоялар алмашиши, илҳом ва ёрдам топиши мумкин бўлган жой. Бу масофавий меҳнат соҳасида якка тартибдаги бандлик ва тадбиркорликни ривожлантиришга кўмаклашиш мақсадида яратиладиган майдондир. “Фрилансер” клуби турли тадбирларни ҳам таклиф этади, масалан, мастер-класслар, семинарлар, маҳорат дарслари, шунингдек, муваффақиятли фриканцерлик иши учун зарур бўлган турли кўникмалар бўйича ўқув курслари.

Нима учун “Фрилансер” клуби Ўзбекистон учун муҳим?

Ўзбекистонда “Фрилансер” клубини очишнинг бир қатор муҳим афзалликлари ва сабаблари бор:

1. Ёш мутахассисларни қўллаб-қувватлаш: Ўзбекистонда ёшлар аҳолининг салмоқли қисмини ташкил қилади ва уларнинг кўпчилиги ўзлари учун ишлашга қизиқади. “Фрилансер” клуби зарур билим ва ресурсларни тақдим этиш орқали уларнинг саъй-ҳаракатларини қўллаб-қувватлаш учун платформага айланиши мумкин.
2. Рақамли иқтисодиётни ривожлантириш: Замонавий дунёда рақамли иқтисодиёт иқтисодий ривожланишда асосий рол ўйнайди. “Фрилансер” клуби рақамли кўникмаларни ривожлантиришга ёрдам беради, бу эса ўз навбатида инновациялар ва мамлакатнинг рақобатбардошлигини оширишга ёрдам беради.
3. Глобал бозорларга киришнинг ортиши:Фрилансерлик бутун дунёдаги мижозлар билан ишлаш имконини беради. “Фрилансер” клубининг очилиши юртимиздаги фрилансерларга хорижда мижозларни топишга ёрдам беради, бу эса хизматлар экспортини ошириш ва хорижий инвестицияларни жалб қилишга ёрдам беради.
4. Ҳамжамият яратиш:“Фрилансер” клуби орқали тажриба алмашиниши, бир-бирига ёрдам бериши ва муаммоларни биргаликда ҳал қила оладиган фрилансерлар ҳамжамиятини яратишга ёрдам беради. Шунингдек, у профессионал алоқаларни шакллантиришга ва тармоқ алоқаларини ривожлантиришга ёрдам беради.
5. Бандликни ошириш:Фрилансерлик анъанавий бандликка муқобил бўлиши мумкин, айниқса ўзгарувчан иқтисодий вазиятда. “Фрилансер” клуби янги иш имкониятларини қидираётганлар учун платформага айланиши мумкин.

Ўзбекистонда меҳнат бозорининг ҳозирги ҳолати

Ўзбекистон Миллий статистика қўмитаси маълумотларига кўра, айни пайтда мамлакатда ишсизлик даражаси 8,77фоиз атрофида бўлиб, ёшларнинг салмоқли қисми ишсиз қолаётган ёки беқарор ва ярим кунлик ишга мажбурланган. Айни пайтда мамлакатимизда фрилансерлар сони ортиб бормоқда, бу эса мазкур соҳада иш ўринлари яратиш ва даромад келтириш имкониятларидан далолат беради.

Халқаро тажриба ва имкониятлар

Ўзбекистонда фрилансерни ривожлантириш имкониятларини тушуниш учун халқаро тажриба ва бошқа мамлакатлардаги фрилансерларнинг даромадлари ҳақидаги статистик маълумотларни кўриб чиқиш мақсадга мувофиқдир.

Жаҳон банки ҳисоботига кўра, дунёда фрилансерлар сони ҳар йили ўсишда давом этмоқда ва фрилансер бозори ўнлаб миллиард долларга тенг. АйТи, дизайн, маркетинг ва контент ишлаб чиқариш соҳаларида фрилансерларга талаб айниқса тез ўсиб бормоқда.

Жаҳон тажрибасини инобатга олган ҳолда, Ўзбекистондаги фрилансерларнинг даромад олиш имкониятлари ҳақида хулоса чиқаришимиз мумкин. Фрилансерга қизиқиш ортиб бораётгани ва рақамли кўникмаларга талаб ортиб бораётганини ҳисобга олсак, ўзбекистонлик фрилансерлар ҳам жаҳон бозорида рақобатбардош даромадларни кутишлари мумкин.

Глобал миқёсда фрилансерларнинг даромадлари

Упwорк фрилансер платформаси томонидан ўтказилган тадқиқотга кўра, 2023 йилда платформадаги фрилансерларнинг ўртача даромади соатига тахминан 30 долларни ташкил этган. Бироқ, ихтисослик ва маҳорат даражасига қараб, даромад соатига бир неча ўндан бир неча юз долларгача ўзгариши мумкин.

Ўзбекистонда фрилансерлик бўйича статистика

Ўзбекистон Миллий статистика қўмитасининг сўнгги маълумотларига кўра, мамлакатимизда якка тартибдаги тадбиркорлар ва фрилансерлар сони ўсишда давом этмоқда. Охирги икки йил ичида фрилансерлар сони 25 фоизга ошиб, 150 минг кишидан ошган.

Ҳозирча Ўзбекистонда фрилансерларнинг даромадлари ҳақида аниқ маълумотлар йўқ бўлса-да, халқаро тажриба ва статистик маълумотлар шуни кўрсатмоқдаки, мамлакатимизда ҳам бу соҳада пул ишлаш имкониятлари сезиларли бўлади. Бундан ташқари, фрилансерликка қизиқиш ортиб бораётгани ва халқаро бозордаги қадриятлар даражасини инобатга олган ҳолда, Ўзбекистондаги фрилансерлар шунга ўхшаш даромад олишларини кутиш мумкин.

Ўзбекистонда Freelance Clubни қандай амалга ошириш мумкин?

1. Таълим муассасалари билан ҳамкорлик: Олий ўқув юртлари ва касб-ҳунар таълими муассасалари билан ҳамкорлик ёшларни жалб этишга, уларга зарур билим ва кўникмаларни эгаллаш имконини беради.
2. Тадбиркорлар ҳамжамиятлари билан ҳамкорлик: Тадбиркорлик ташкилотлари ва стартап-инкубаторлар билан ўзаро ҳамкорлик “Фрилансер” клуби ҳақида маълумотларни тарқатиш ва унинг ривожланиши учун қулай муҳит яратишга ёрдам беради.
3. Тадбирлар ва ўқув дастурларини ташкил этиш: мастер-класслар, семинарлар ва ўқув курсларини ўтказиш “Фрилансер” клубига қизиқишни оширишга ёрдам беради ва унинг самарали ишлашини таъминлайди.
4. Онлайн платформалардан фойдаланиш: Ахборот алмашиш, мулоқот қилиш ва лойиҳаларни излаш учун онлайн платформа яратиш “Фрилансер” клуби фаолияти доирасини кенгайтиради ва фойдаланиш имкониятини оширади.

Хулоса

Халқаро тажриба ва глобал миқёсдаги фрилансерларнинг даромадлари бўйича статистик маълумотлар Ўзбекистонда бу соҳада катта даромад олиш салоҳияти мавжуд деган хулосага келиш имконини беради. Инфратузилмани ривожлантириш ҳамда давлат ва жамоат ташкилотлари томонидан қўллаб-қувватланса, фрилансерлик кўплаб Ўзбекистон фуқаролари учун муҳим даромад манбаи бўлиб, мамлакат иқтисодий ўсиши ва ривожланишига ҳисса қўшиши мумкин.

Ўзбекистонда “Фрилансер” клубининг очилиши мамлакатда фрилансерлик ва рақамли иқтисодиётни ривожлантиришга сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин бўлган муҳим воқеадир. Бу нафақат ёшлар ва тадбиркорлар учун янги имкониятлар яратади, балки инновациялар, таълим ва тадбиркорлик маданиятини юксалтиришга хизмат қилади. “Фрилансер” клуби Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш ва ижтимоий тараққиётга эришишнинг асосий омилига айланиши мумкин.

                                                                                                                          Моҳиржон РАҲМОНОВ,
                                                                                                         Рақамли иқтисодиёт тадқиқотлар                                                                                                 маркази рақамлаштириш жараёнларини
                                                                                               баҳолаш бўлими 1-тоифали мутахассиси