Vaqt o‘tishi bilan mehnat munosabatlari sohasi sezilarli o‘zgarishlarga duch kelmoqda va bandlikning yangi shakllari tobora ommalashib bormoqda. Ushbu yangi hodisalardan biri - loyihalarni tanlab, masofadan turib va mustaqil ishlash imkoniyatini beruvchi frilansirlikdir.

So‘nggi yillarda frilanserlik ko‘pchilik uchun  jozibador kasblardan biri bo‘lib qoldi va bu nafaqat texnologik o‘zgarishlar, balki jamoatchilik ongi va imtiyozlarining o‘zgarishi bilan ham bog‘liq.Dunyoning ko‘plab mamlakatlarida bo‘lgani kabi O‘zbekistonda ham ushbu ish shakliga qiziqish ortib bormoqda va shu nuqtai nazardan “Frilanser” klubining ochilishi muhim voqeaga aylanishi mumkin.

“Frilanser” klubi nima?

“Frilanser” klubi - bu frilanserlar va frilanserlikka qiziquvchilar uchrashishi, tajriba olishi, g‘oyalar almashishi, ilhom va yordam topishi mumkin bo‘lgan joy. Bu masofaviy mehnat sohasida yakka tartibdagi bandlik va tadbirkorlikni rivojlantirishga ko‘maklashish maqsadida yaratiladigan maydondir. “Frilanser” klubi turli tadbirlarni ham taklif etadi, masalan, master-klasslar, seminarlar, mahorat darslari, shuningdek, muvaffaqiyatli frikanserlik ishi uchun zarur bo‘lgan turli ko‘nikmalar bo‘yicha o‘quv kurslari.

Nima uchun “Frilanser” klubi O‘zbekiston uchun muhim?

O‘zbekistonda “Frilanser” klubini ochishning bir qator muhim afzalliklari va sabablari bor:

1. Yosh mutaxassislarni qo‘llab-quvvatlash: O‘zbekistonda yoshlar aholining salmoqli qismini tashkil qiladi va ularning ko‘pchiligi o‘zlari uchun ishlashga qiziqadi. “Frilanser” klubi zarur bilim va resurslarni taqdim etish orqali ularning sa’y-harakatlarini qo‘llab-quvvatlash uchun platformaga aylanishi mumkin.
2. Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish: Zamonaviy dunyoda raqamli iqtisodiyot iqtisodiy rivojlanishda asosiy rol o‘ynaydi. “Frilanser” klubi raqamli ko‘nikmalarni rivojlantirishga yordam beradi, bu esa o‘z navbatida innovatsiyalar va mamlakatning raqobatbardoshligini oshirishga yordam beradi.
3. Global bozorlarga kirishning ortishi:Frilanserlik butun dunyodagi mijozlar bilan ishlash imkonini beradi. “Frilanser” klubining ochilishi yurtimizdagi frilanserlarga xorijda mijozlarni topishga yordam beradi, bu esa xizmatlar eksportini oshirish va xorijiy investitsiyalarni jalb qilishga yordam beradi.
4. Hamjamiyat yaratish:“Frilanser” klubi orqali tajriba almashinishi, bir-biriga yordam berishi va muammolarni birgalikda hal qila oladigan frilanserlar hamjamiyatini yaratishga yordam beradi. Shuningdek, u professional aloqalarni shakllantirishga va tarmoq aloqalarini rivojlantirishga yordam beradi.
5. Bandlikni oshirish:Frilanserlik an’anaviy bandlikka muqobil bo‘lishi mumkin, ayniqsa o‘zgaruvchan iqtisodiy vaziyatda. “Frilanser” klubi yangi ish imkoniyatlarini qidirayotganlar uchun platformaga aylanishi mumkin.

O‘zbekistonda mehnat bozorining hozirgi holati

O‘zbekiston Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, ayni paytda mamlakatda ishsizlik darajasi 8,77foiz atrofida bo‘lib, yoshlarning salmoqli qismi ishsiz qolayotgan yoki beqaror va yarim kunlik ishga majburlangan. Ayni paytda mamlakatimizda frilanserlar soni ortib bormoqda, bu esa mazkur sohada ish o‘rinlari yaratish va daromad keltirish imkoniyatlaridan dalolat beradi.

Xalqaro tajriba va imkoniyatlar

O‘zbekistonda frilanserni rivojlantirish imkoniyatlarini tushunish uchun xalqaro tajriba va boshqa mamlakatlardagi frilanserlarning daromadlari haqidagi statistik ma’lumotlarni ko‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir.

Jahon banki hisobotiga ko‘ra, dunyoda frilanserlar soni har yili o‘sishda davom etmoqda va frilanser bozori o‘nlab milliard dollarga teng. AyTi, dizayn, marketing va kontent ishlab chiqarish sohalarida frilanserlarga talab ayniqsa tez o‘sib bormoqda.

Jahon tajribasini inobatga olgan holda, O‘zbekistondagi frilanserlarning daromad olish imkoniyatlari haqida xulosa chiqarishimiz mumkin. Frilanserga qiziqish ortib borayotgani va raqamli ko‘nikmalarga talab ortib borayotganini hisobga olsak, o‘zbekistonlik frilanserlar ham jahon bozorida raqobatbardosh daromadlarni kutishlari mumkin.

Global miqyosda frilanserlarning daromadlari

Upwork frilanser platformasi tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotga ko‘ra, 2023 yilda platformadagi frilanserlarning o‘rtacha daromadi soatiga taxminan 30 dollarni tashkil etgan. Biroq, ixtisoslik va mahorat darajasiga qarab, daromad soatiga bir necha o‘ndan bir necha yuz dollargacha o‘zgarishi mumkin.

O‘zbekistonda frilanserlik bo‘yicha statistika

O‘zbekiston Milliy statistika qo‘mitasining so‘nggi ma’lumotlariga ko‘ra, mamlakatimizda yakka tartibdagi tadbirkorlar va frilanserlar soni o‘sishda davom etmoqda. Oxirgi ikki yil ichida frilanserlar soni 25 foizga oshib, 150 ming kishidan oshgan.

Hozircha O‘zbekistonda frilanserlarning daromadlari haqida aniq ma’lumotlar yo‘q bo‘lsa-da, xalqaro tajriba va statistik ma’lumotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, mamlakatimizda ham bu sohada pul ishlash imkoniyatlari sezilarli bo‘ladi. Bundan tashqari, frilanserlikka qiziqish ortib borayotgani va xalqaro bozordagi qadriyatlar darajasini inobatga olgan holda, O‘zbekistondagi frilanserlar shunga o‘xshash daromad olishlarini kutish mumkin.

O‘zbekistonda Freelance Clubni qanday amalga oshirish mumkin?

1. Ta’lim muassasalari bilan hamkorlik: Oliy o‘quv yurtlari va kasb-hunar ta’limi muassasalari bilan hamkorlik yoshlarni jalb etishga, ularga zarur bilim va ko‘nikmalarni egallash imkonini beradi.
2. Tadbirkorlar hamjamiyatlari bilan hamkorlik: Tadbirkorlik tashkilotlari va startap-inkubatorlar bilan o‘zaro hamkorlik “Frilanser” klubi haqida ma’lumotlarni tarqatish va uning rivojlanishi uchun qulay muhit yaratishga yordam beradi.
3. Tadbirlar va o‘quv dasturlarini tashkil etish: master-klasslar, seminarlar va o‘quv kurslarini o‘tkazish “Frilanser” klubiga qiziqishni oshirishga yordam beradi va uning samarali ishlashini ta’minlaydi.
4. Onlayn platformalardan foydalanish: Axborot almashish, muloqot qilish va loyihalarni izlash uchun onlayn platforma yaratish “Frilanser” klubi faoliyati doirasini kengaytiradi va foydalanish imkoniyatini oshiradi.

Xulosa

Xalqaro tajriba va global miqyosdagi frilanserlarning daromadlari bo‘yicha statistik ma’lumotlar O‘zbekistonda bu sohada katta daromad olish salohiyati mavjud degan xulosaga kelish imkonini beradi. Infratuzilmani rivojlantirish hamda davlat va jamoat tashkilotlari tomonidan qo‘llab-quvvatlansa, frilanserlik ko‘plab O‘zbekiston fuqarolari uchun muhim daromad manbai bo‘lib, mamlakat iqtisodiy o‘sishi va rivojlanishiga hissa qo‘shishi mumkin.

O‘zbekistonda “Frilanser” klubining ochilishi mamlakatda frilanserlik va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan muhim voqeadir. Bu nafaqat yoshlar va tadbirkorlar uchun yangi imkoniyatlar yaratadi, balki innovatsiyalar, ta’lim va tadbirkorlik madaniyatini yuksaltirishga xizmat qiladi. “Frilanser” klubi O‘zbekistonda iqtisodiy o‘sish va ijtimoiy taraqqiyotga erishishning asosiy omiliga aylanishi mumkin.

                                                                                                                            Mohirjon RАHMONOV,
                                                                                                               Raqamli iqtisodiyot tadqiqotlar
                                                                                                     markazi raqamlashtirish jarayonlarini
                                                                                                     baholash bo‘limi 1-toifali mutaxassisi