O‘zbekiston IT sohasi rekord darajadagi o‘sish sur’atlarini namoyish etmoqda. Mamlakat o‘z salohiyatini muvaffaqiyatli amalga oshirishda davom etmoqda va xorijiy kompaniyalarni jalb qilish uchun tobora ko‘proq imkoniyatlar yaratmoqda — IT Park bu natijalarni infografikalar, raqamlar va faktlar ko‘rinishida taqdim etdi.

2023-yilning 1-choragidagi ma’lumotlar IT sohasi ijobiy dinamikani saqlab qolganligini ko‘rsatdi.

IT Parkda rezidentlik

Masalan, 2023-yilning 1-choragi yakunlari bo‘yicha rezidentlar tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlarning umumiy hajmi 2381,0 mlrd so‘mni tashkil etdi. O‘tgan yilning shu davriga nisbatan IT Park rezident kompaniyalari tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlar hajmi 292 foizga oshdi. Taqqoslash uchun: 2021-yilning 1-choragidagi ma’lumotlar 438,6 mlrd so‘mni, 2022-yilda esa 814,0 mlrd so‘mni tashkil etdi.

Yo‘nalishlar bo‘yicha hajm quyidagicha taqsimlandi:

• dasturlash — 1 358,4 mlrd so‘m;
• qayta ishlash — 839,9 mlrd so‘m;
• ta’lim — 25,6 mlrd so‘m;
• BPO — 157,1 mlrd so‘m.

IT Park rezidentlari eksporti hajmi o‘tgan yilning 1-choragiga nisbatan 327 foizga oshib, 57,2 million dollarni tashkil etdi. Shundan 48 foizi AQShga, qolganlari esa Buyuk Britaniya (15 foiz), Singapur (10 foiz), MDH mamlakatlari (10 foiz) va boshqalarga (17 foiz) to‘g‘ri keladi.

2023-yil oxirida eksport hajmi 300 million dollarga yetishi kutilmoqda.

Joriy yilning birinchi choragida IT Park rezidentlari soni 1 262 ta kompaniyani tashkil etdi, ulardan:

– 876 ta rezident Toshkent shahrida, qolgan 386 tasi viloyatlarda ro‘yxatdan o‘tgan;

– 382 ta korxona eksport uchun ishlaydi;

– 172 ta – BPO kompaniyasi;

– 256 ta kompaniya IT sohasida ta’lim xizmatlarini ko‘rsatadi;

– xorijiy kapital ishtirokidagi kompaniyalar — 185 ta.

Rezidentlarning asosiy ulushi quyidagi yo‘nalishlarda ishlaydi:

• dasturiy ta’minotni ishlab chiqish va qo‘llab-quvvatlash (61 foiz);
• ma’lumotlarni qayta ishlash (5 foiz);
• IT-ta’lim (20 foiz);
• BPO (14 foiz).

Birinchi chorakda 207 ta kompaniya IT Park rezidenti statusini oldi, ulardan 61 tasi eksportyor bo‘lib, joriy yil oxiriga qadar eksport hajmi $55 million tashkil etilishi rejalashtirilgan.

Shu bilan birga, 71 ta kompaniyaga rezident statusi berilmagan, 63 ta kompaniya esa shartnomada ko‘rsatilgan majburiyatlarni bajarmaganligi, ya’ni faoliyat to‘g‘risida ma’lumot bermaganligi, shuningdek majburiy ajratmalarni to‘lamaganligi uchun ushbu statusdan mahrum qilingan. Shuningdek, ushbu kompaniyalarga nisbatan berilgan imtiyozlarni bekor qilish va davlat byudjetiga soliq to‘lash bo‘yicha majburiyatlarni tiklash to‘g‘risida soliq organlariga bildirishnoma yuborilgan.

Bundan tashqari, taqdim etilayotgan imtiyozlar tufayli IT Park rezidentlari qo‘shimcha ish o‘rinlarini yaratib, mamlakatimizda IT-mutaxassislar sonini ko‘paytirishmoqda. Shunday qilib, joriy yilning 1-choragida rezident kompaniyalarda 2 100 dan ortiq ish o‘rni yaratildi. Ishga joylashgan mutaxassislarning umumiy soni 20 000 nafardan oshdi, bu 2022-yil oxiridagi ko‘rsatkichga nisbatan 12 foiz ko‘pdir.

Eslatib o‘tamiz, IT Park rezidentlari IT-kompaniyalar va IT-o‘quv markazlari bo‘lib, ular bir qator muhim imtiyozlarga ega bo‘lishi mumkin:

• daromad solig‘i — 7,5 foiz;
• korporativ soliq — 0 foiz;
• yagona ijtimoiy to‘lovlar — 0 foiz;
• tovarlarni o‘z ehtiyojlari uchun import qilishda bojxona to‘lovlari — yo‘q.

Shuningdek, IT Park rezidentlari xorijiy mutaxassislar va ta’sischilarga ish haqi va dividendlarni eksport tushumlari doirasida xalqaro to‘lov kartalariga naqd pulsiz shaklda xorijiy valyutada to‘lash huquqiga ega. Bundan tashqari, IT Park rezidentlariga Virtual ofis xizmati taqdim etiladi, bu esa ofisni ijaraga olmasdan masofadan turib ishlash imkoniyatini beradi.

Startap ekotizimining rivojlanishi

IT Park tomonidan (shu jumladan, boshqa tashkilotlar bilan hamkorlikda) startaplarni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan 8 ta tadbir va 5 ta dastur tashkil etildi, ulardan eng yiriklari:

“Plug and Play Uzbekistan” akseleratsiya dasturining birinchi to‘lqini

“AloqaTechLab” korporativ akseleratorining ikkinchi to‘lqini

“Tumaris.Expo” xalqaro startaplar ko‘rgazmasi

2023-yilning 1-choragida O‘zbekiston startaplari davlat organlaridan 17 milliard so‘mdan ortiq mablag‘ olishga muvaffaq bo‘ldi. Shu bilan birga, Jizzax startaplari — 12 milliard so‘mdan ortiq, Navoiydagi loyihalar — 1,4 milliard so‘mdan ortiq va Buxoro startaplari — 1,3 milliard so‘mdan ortiq mablag‘ olishdi. Joriy yilning 1-choragi uchun xorijiy moliyalashtirish summasi 1 million 904 ming dollarga yetdi.

“AloqaVentures” korporativ venchur fondi bilan hamkorlikda “Aloqabank” “AloqaTechLab” korporativ akseleratorining ikkinchi to‘lqini ishga tushirildi, u startaplarni ko‘paytirish va takomillashtirish bo‘yicha 3 oylik intensiv dasturni o‘z ichiga oladi hamda turli sohalardagi tajribali xorijiy va mahalliy treninglar, shuningdek, startaplarga savdo va boshqa asosiy ko‘rsatkichlarning tez o‘sishini ta’minlashga yordam beruvchi trekerlar bilan 1:1 sessiyalardan tashkil topdi. Sun’iy intellekt, katta ma’lumotlar, moliyaviy va korporativ texnologiyalar sohasidagi 16 ta startap ushbu akselerator ishtirokchisi bo‘ldi.

Eslatib o‘tamiz, ushbu startaplarni qo‘llab-quvvatlash tashabbusi doirasida o‘tgan yili 26 ta startap dasturni muvaffaqiyatli yakunlagan, Beatify, The Mind hamda Cradle startaplari esa jami 250 000 AQSh dollari miqdorida sarmoya jalb qilgan.

Qolaversa, 2023-yil O‘zbekiston startaplarining xalqaro tanlovlardagi g‘alabalari bilan boshlandi:

• O‘zbekistonning Tass Vision va Billz startaplari Silkway 2023* finalchilari bo‘ldi.

*Google for Startups va Astana Hubdan Silkway 2023 — bu akseleratsiya dasturi bo‘lib, uning doirasida ishtirokchilar o‘z bizneslarini rivojlantirish, Google for Startups va Astana Hubdan mentorlik va treninglar olish imkoniga ega bo‘lishdi.

• Butunjahon hukumatlar sammiti doirasida BAA hukumati tomonidan tashkil etilgan “Best Global M-Gov Award” tanlovida O‘zbekiston nomidan qatnashgan “Donʼt waste”* startapi ishtirokchilari 500 000 dirham (136 000 AQSh dollari) miqdorida mukofot oldilar.

*“Donʼt waste” — ortiqcha oziq-ovqat va iste’mol mollarini tashlab yubormasdan, samarali foydalanishni tashkil etish, ularni topishga muhtojlar uchun navigator vazifasini bajarishga qaratilgan loyiha.

• “Plug and Play Uzbekistan”* akseleratsiya dasturining birinchi to‘lqinida ishtirok etish uchun Sug‘urta Bozor, Paylov, Didox, Finiso.io, Smartup X, UYSOT, Ruby Fleet, botcommerce, Beautify, Mazzami, Mohirdev, Monetary, Royal Taxi, Mento, Tass Vision, Pivot Ad kabi O‘zbekiston startaplari tanlab olindi, 120 dan ortiq startaplar ushbu dastur uchun ariza topshirdi.

*Plug and Play Tech Center — shtab-kvartirasi Kremniy vodiysida joylashgan global innovatsion platforma. Ularning dunyodagi 50 dan ortiq mamlakatlarda, jumladan, O‘zbekistonda vakolatxonalari mavjud. Qabul qilingan startaplar Markaziy Osiyodagi korporatsiyalar va davlat idoralari bilan ishlash imkoniyatiga ega bo‘ladilar, shuningdek, ularga xalqaro bozorga chiqish va investitsiyalarni jalb qilishda yordam beradilar.

IT-ta’limni rivojlantirish

IT sohasini rivojlantirishning muvaffaqiyati savodli aholiga, ayniqsa yoshlarga bog‘liq. IT Park tomonidan savodxonlik va umuman IT madaniyatini oshirishda yordam beradigan qator chora-tadbirlar amalga oshirildi.

Xususan, 2023-yilning 1-choragida IT Parkning 205 ta IT-markazida 7 395 kishi tahsil oldi, ulardan 2 280 nafari — davlat xizmatchilari, 5 115 nafari — 30 yoshgacha bo‘lganlar.

Bundan tashqari, “One Million Uzbek Coders” loyihasining ikkinchi bosqichiga start berildi, uning doirasida 1 milliondan ortiq kishi Coursera platformasidagi 240 dan ziyod yetakchi xalqaro kompaniyalar va ta’lim muassasalarining nufuzli IT kurslaridan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Joriy yilning birinchi choragi yakuniga ko‘ra, platformada 37,6 mingdan ziyod shaxs ro‘yxatdan o‘tgan, ulardan 24 mingdan ziyodi bugungi kunda faol o‘qimoqda. Shunisi diqqatga sazovorki, talabalarning 39 foizi — qizlar. Math&Data (74 foiz) tahsil olish uchun eng ommabop yo‘nalishga aylandi, undan keyingi eng ommalashgan yo‘nalishlar: dasturlash (12 foiz), Soft skills (11 foiz), sun’iy intellekt (2 foiz) va bulut texnologiyalari (1 foiz).

Shu bilan birga, o‘quv markazlari, yosh o‘g‘il-qizlar IT Bilim Markazi orqali o‘qish uchun maqsadli kredit olib, IT sohasida o‘qish imkoniyatiga ega bo‘lishdi. Shunday qilib, 1-chorakda ushbu markaz B2C va B2B sektorlarida faol o‘sishni ko‘rsatib, 768,5 million so‘mlik maqsadli kreditlar olgan 70 nafardan ziyod talabalarni hamda ishga joylasha olgan 200 dan ziyod talabalarni qamrab oldi. Ayni paytda bilgi.uz platformasida 20 dan ziyod o‘quv markazlari va 150 ta kurslar mavjud bo‘lib, ular uchun har bir kishi muddatli to‘lov orqali o‘qish uchun maqsadli kredit olishi mumkin.

IT Park Universityda joriy yilning 1-choragidagi bakalavr dasturlari bo‘yicha jami talabalar soni 263 nafarni tashkil etib, ulardan 201 nafari — yigitlar, 62 nafari — qizlar. Shuningdek, 113 nafar talaba hozir Foundation dasturida. 1-bosqichdagi eng muvaffaqiyatli 8 nafar talaba esa Latviya, Litva va Polshada amaliyot o‘tamoqda. Universitet 2023-2024 o‘quv yilida 500 nafar talabani qabul qilishni rejalashtirmoqda.

2023-yilning birinchi choragida 111 nafar yoshlar xalqaro IT sertifikatlarini olish uchun qilgan xarajatlarini muvaffaqiyatli qoplay olishdi, jami 196 million so‘mdan ortiq mablag‘ to‘lab berildi. Shu bilan birga, kompensatsiyalangan xalqaro IT sertifikatlari ro‘yxati 184 tadan 216 taga ko‘paydi va hozirda ularning 139 tasi professional, 49 tasi o‘rta va 28 tasi boshlang‘ich sertifikatlardir.

Hududiy rivojlanish

Joriy yilning 1-choragida IT Park Toshkent viloyatidagi hududiy filiali va Qoraqalpog‘iston Respublikasidagi filiali uchun qo‘shimcha bino hamda Qashqadaryo va Xorazm viloyatlarida 2 ta IT-akademiyasi ochildi.

Xalqaro faoliyat

Joriy yilda IT Parkni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishi xalqaro aloqalarni o‘stirish va mustahkamlashga qaratilgan. 2023-yilning 1 choragida IT Park delegatsiyalari 7 mamlakatda (Germaniya, Ispaniya, Buyuk Britaniya, BAA, Hindiston, Qozog‘iston, Singapur) ishbilarmonlik tashrifi bilan bo‘ldi.

6 ta xalqaro tadbirda ishtirok etilib, xorijiy kompaniya va tashkilotlar bilan 39 ta ishbilarmonlik uchrashuvlari tashkil etildi. Xuddi shu davrda IT Park jamoasi 30 dan ortiq davlatdan kelgan xorijiy vakillar bilan 120 dan ortiq yuzma-yuz va masofaviy uchrashuvlar o‘tkazdi. Ko‘plab muzokaralar natijasida qo‘shma loyihalar, memorandumlar imzolandi va 30 dan ortiq xorijiy kompaniyalar O‘zbekistonga jalb etildi.