Zamonaviy dunyoda biz hayotimizning deyarli har bir daqiqasini yozib olamiz. Fotosuratlardan tortib ijtimoiy tarmoqlargacha, elektron pochta xabarlaridan tortib fitnes-treker ma’lumotlarigacha, bularning barchasi o‘zimiz haqimizda juda ko‘p ma’lumot yaratadi. Ammo bu bizning xotiramizga qanday ta’sir qiladi?

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, bu ortib borayotgan yozuv zichligi haqidagi tasavvurlar farq qilishi mumkin. Vyursburg universiteti doktor Fabian Xutmaxerning so‘zlariga ko‘ra, ba’zi odamlar raqamli resurslar inson xotirasidagi kamchiliklarni qoplashga yordam beradi, deb umid qilmoqda, boshqalari esa kuzatuv va shaxsiy hayotga tahdidlar ehtimolidan xavotirda.

Xutmaxer va uning hamkasblari Psychological Inquiry jurnalidagi o‘zlarining maqolalarida raqamli resurslar avtobiografik xotiraga qanday ta’sir qilishini o‘rganadilar. Ularning fikricha, zamonaviy raqamli davr nafaqat xotiralar arxivini yaratish, balki ularga istalgan vaqtda va turli formatlarda kirish imkonini beradi. Misol uchun, aqlli soatlar ma’lumotlari uzoq muddatli xatti-harakatlar tendensiyalarini aniqlashga yordam beradi, fotosuratlar va videolar esa o‘tgan voqealarni hujjatlashtirishga yordam beradi.

Raqamli ma’lumotlar muhim xotiralarni saqlab qolish orqali demans kabi xotirasi zaif odamlarni qo‘llab-quvvatlashi mumkin. Shu bilan birga, ular manipulyasiya uchun imkoniyatlarni ochib beradi. Yozuvlar va xotiralar o‘rtasidagi munosabatlarni tushunish kelajak uchun muhim tadqiqot sohasi sifatida paydo bo‘ladi.

Olimning so‘zlariga ko‘ra, aksariyat hollarda imkoniyatlar va xavflar haqida aniq xulosalar chiqarish uchun hali yetarlicha ishonchli ma’lumotlar yo‘q.