Nottingem universiteti olimlari miya shishi bo‘lgan glioblastomani davolashda faol molekulalar bilan qoplangan oltin nanozarrachalar yordamida tadqiqot o‘tkazdilar. Elektr maydoni ta’sirida zaryadlangan molekulalarda yuzaga keladigan kvant mexanik ta’sirlari sog‘lom neyronlarga zarar bermasdan saraton hujayralarining o‘z-o‘zini yo‘q qilishga yordam berishi aniqlandi. Bu haqda Nature Nanotechnology xabar bermoqda.

Glioblastoma miya saratonining eng agressiv shakllaridan biri bo‘lib, uni davolash qiyin. Ushbu saraton bilan og‘rigan bemorlarning besh yillik omon qolish darajasi atigi 6,8 foizni tashkil qiladi va tashxisdan keyin o‘rtacha umr ko‘rish sakkiz oy bilan cheklangan. Glioblastoma neyron hujayralariga chuqur kirib boradi va uni to‘liq jarrohlik yo‘li bilan olib tashlash deyarli mumkin emas.

Tadqiqotchilar maxsus faol molekulalar — bio-nano-antennalar bilan qoplangan oltin nanozarrachalarni ishlab chiqdilar. Ushbu zarralar o‘simtani olib tashlash uchun operatsiya joyiga qo‘llanilsa, ular saraton hujayralariga samarali ta’sir qilishi mumkin. Elektr maydonidan foydalangan holda, bio-nano-antennalar elektronlarni ma’lum oqsillar yuzasiga, masalan, sitoxrom C yuzasiga o‘tkazishni qo‘zg‘atadi.

Oltin nanozarrachalarini qoplaydigan faol molekulalar redoks almashinish xususiyatlarini namoyish etadi. Bu jarayon saraton hujayralariga apoptozni boshlash uchun signal sifatida ishlaydi, hujayraning o‘z-o‘zini yo‘q qilish mexanizmi. Saraton hujayralari o‘lishni boshlaydi, bu o‘simtaning qayta o‘sishiga to‘sqinlik qiladi va umrini uzaytiradi.

Elektronlarning kvant biologik tunnellanishini aniq modulyasiya qiluvchi nanozarrachalar elektr signallarining ajoyib uyg‘unligini yaratadi. Ushbu signallar saraton hujayralari bilan o‘zaro ta’sir qiladi va tabiiy o‘z-o‘zini yo‘q qilish mexanizmini boshlaydi.

Bio-nano antennalar sog‘lom miya hujayralariga ta’sir qilmasdan faqat o‘simta hujayralari bilan o‘zaro ta’sir qiladi va olimlar buning sababini hali bilishmaydi. Ushbu aniq maqsadli yo‘naltirish kasallikning qaytalanishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan jarrohlikdan keyin qoldiq saraton hujayralarini samarali o‘ldirish uchun “kvant” terapiyasidan foydalanish istiqbolini ochadi.