Лойиҳани бошқариш ҳар қандай ташкилотнинг самарали фаолиятининг асосий элементларидан биридир, айниқса, тез ўзгарувчан бизнес муҳити ва рақобат шароитида. Жаҳон амалиётида лойиҳаларни бошқариш кўп йиллар давомида фаол қўлланилмоқда ва кўплаб компания ва ташкилотлар фаолиятининг ажралмас қисми ҳисобланади.

Жаҳон амалиётида лойиҳаларни бошқаришнинг ўзига хос хусусиятларидан бири лойиҳа ёки ташкилот доирасида муайян лойиҳа ёки вазифа учун энг самарали ёндашувни танлаш имконини берувчи турли методология ва ёндашувлардан фойдаланиш қобилиятидир.

Ҳозирги вақтда лойиҳаларни бошқариш янги методология ва технологияларнинг пайдо бўлиши туфайли ривожланиш ва такомиллашишда давом этмоқда. Бундан ташқари, жаҳон амалиётида лойиҳаларни бошқариш турли соҳаларда, жумладан, IT, қурилиш, ишлаб чиқариш, маркетинг ва бошқа кўплаб соҳаларда кенг қўлланилаяпти, бу унинг замонавий дунёда аҳамияти ва долзарблигидан далолат беради.

Лойиҳани бошқариш — бу муайян натижаларга эришиш учун лойиҳа ишини режалаштириш, ташкил этиш, бошқариш ва назорат қилиш жараёни. Бу корхоналар учун маҳсулдорликни ошириш, харажатларни камайтириш ва иш сифатини яхшилаш учун муҳим воситадир. Лойиҳани бошқариш, шунингдек, лойиҳани амалга ошириш вақтини назорат қилиш ва хавфларни минималлаштириш имконини беради. IT-лойиҳаларида лойиҳаларни бошқариш, айниқса, муҳимдир, чунки бу соҳада натижага таъсир қиладиган кўплаб омиллар мавжуд. Бу сизга жамоа ишини бошқариш, жараёнларни оптималлаштириш, хатарларни бошқариш ва лойиҳани белгиланган муддатларда ва бюджет доирасида сақлашни таъминлайди.

IT-лойиҳалари юқори сифат стандартларига жавоб бериши керак, шунинг учун бугунги кунда кўплаб муваффақиятли компаниялар лойиҳаларни бошқариш тизимисиз қила олмайди. Бундай тизимдан фойдаланиш лойиҳа билан боғлиқ хато ва муаммоларни аниқлаш ва бартараф этиш, уларнинг олдини олиш бўйича ўз вақтида чоралар кўришга ёрдам беради.

Шундай қилиб, лойиҳаларни бошқариш IT соҳасидаги бизнес мақсадларига эришиш учун зарур восита бўлиб, жамоанинг сифати ва самарадорлигини сезиларли даражада ошириши мумкин.

Лойиҳанинг ҳаёт айланиши — лойиҳанинг босқичлари ёки босқичлари кетма-кетлиги. Лойиҳанинг умумий ҳаёт циклида қуйидаги босқичларни ажратиш мумкин:

1. Лойиҳани бошлаш (Initiation stage)

Лойиҳанинг ушбу босқичи лойиҳанинг мақсад ва вазифаларини баҳолайди, унинг кўламини белгилайди ва лойиҳа ва бизнес стратегияси ўртасидаги алоқаларни ўрнатади.

Хорижий IT амалиётидан мисоллар:

- Google мобил қурилмалар учун янада очиқ ва мослашувчан платформани таклиф қилиш мақсадида 2003 йилда Android лойиҳасини ишга туширган.

- Apple ўз истеъмолчилари учун инновацион мобил телефон яратиш мақсадида 2005 йилда iPhone лойиҳасини ишга туширган.

2. Лойиҳани режалаштириш (Planning stage)

Лойиҳанинг ушбу босқичи лойиҳа режасини ишлаб чиқиш, уни баҳолаш ва тасдиқлаш, шунингдек, лойиҳа жамоаси ичида аниқ рол ва масъулиятни белгилашни ўз ичига олади.

Хорижий IT амалиётидан мисоллар:

- Amazon ҳар бир лойиҳа учун батафсил режалаштиришни амалга оширади, жумладан режалаштирилган вақт ва бюджет, технология, ресурслардан фойдаланиш ва ҳоказо.

- Microsoft маҳсулот дизайни, ишлаб чиқиш, синовдан ўтказиш ва чиқаришни ўз ичига олган иш жадвали ва лойиҳа календарини ишлаб чиқади.

3. Лойиҳани амалга ошириш (Execution stage)

Лойиҳанинг ушбу босқичида лойиҳа жамоаси маҳсулотни яратиш, лойиҳа режасига мувофиқ вазифаларни бажариш ва юзага келиши мумкин бўлган муаммоларни аниқлаш ва тузатиш устида ишлашни бошлайди.

Хорижий IT амалиётидан мисоллар:

- Facebook ўз ишини Facebook иловаси, API ва бошқалар каби маҳсулотларини прототиплаш ва синаб кўришдан бошлади.

- Google янги маҳсулотлар, асосий янгиланишлар ва ҳоказолар устида ишлайдиган ишлаб чиқиш гуруҳлари билан лойиҳаларни амалга оширади.

4. Мониторинг ва назорат босқичи (Monitoring and control stage)

Ушбу босқичда лойиҳа режасига мувофиқлигини таъминлаш, муаммолар ва хавфларни аниқлаш учун лойиҳанинг бажарилиши назорат қилинади.

Хорижий IT амалиётидан мисоллар:

- Netflix реал вақт режимида лойиҳани кузатиш ва назорат қилиш имконини берувчи лойиҳаларни бошқариш тизимидан фойдаланади.

- Apple лойиҳа ҳаётий циклининг турли босқичларини ўлчаш ва хавфни бошқариш учун самарадорлик кўрсаткичларидан фойдаланади.

5. Ёпилиш босқичи (Closure stage)

Лойиҳанинг ушбу босқичида маҳсулотни яратиш ва уни буюртмачига этказиб бериш бўйича ишларни якунлаш, шунингдек, лойиҳа натижаларини баҳолаш ва лойиҳа жараёнларини такомиллаштириш имкониятларини аниқлаш.

Хорижий IT амалиётидан мисоллар:

- Microsoft лойиҳанинг кучли ва заиф томонларини топиш ва лойиҳа жараёнларини такомиллаштириш бўйича хулосалар чиқариш учун лойиҳа ҳаётий циклининг ҳар бир босқичи охирида лойиҳани баҳолайди.

- Google лойиҳа аудитини ўтказади, унда асосий кўрсаткичлар, хавфлар, лойиҳага таъсир қилувчи омиллар ва бошқалар киради.

Лойиҳани ишлаб чиқиш жараёни — бу лойиҳа концепциясини ишлаб чиқиш, уни режалаштириш, амалга ошириш ва ишга туширишни ўз ичига олган босқичлар кетма-кетлиги. Келинг, ҳар бир босқични батафсил кўриб чиқайлик.

a). Лойиҳа концепциясини ишлаб чиқиш. Ушбу босқичда лойиҳанинг мақсадлари, унинг асосий талаблари ва ғоялари аниқланади. Буюртмачи билан лойиҳа концепцияси муҳокама қилинади ва лойиҳани ишга тушириш тўғрисида қарор қабул қилинади;

b). Лойиҳани режалаштириш. Ушбу босқичда лойиҳанинг батафсил режаси ишлаб чиқилади, у бюджетни, муддатларни, ҳар бир жамоа аъзосининг вазифалари ва масъулиятини ўз ичига олади;

c). Талабларни таҳлил қилиш. Ушбу босқичда лойиҳа учун функционал ва функционал бўлмаган талаблар аниқланади. Лойиҳани ишлаб чиқиш учун асос бўлиб хизмат қиладиган барча талаблар рўйхати тузилади;

d). Дизайн. Ушбу босқичда белгиланган талаблар доирасида асосий концептуал ечимлар ишлаб чиқилади. Тегишли технологиялар ва ечимлар танланади, лойиҳа архитектураси ишлаб чиқилади ва дизайн яратилади;

e). Ишлаб чиқиш ва синовдан ўтказиш. Ушбу босқичда лойиҳани ҳақиқий ишлаб чиқиш ва унинг асосий функцияларини синовдан ўтказиш амалга оширилади. Лойиҳа коди ишлаб чиқилган режа ва дизайн асосида тузилади;

f). Чиқариш. Ушбу босқичда лойиҳа серверларга жойлаштирилади. Ушбу босқичда бутун тизимнинг тўғри ишлаши ва маълумотлар манипуляцияси текширилади, аммо барча тестлар вақтинчалик серверда амалга оширилади;

г). Лойиҳани ишга тушириш. Ушбу босқичда дастурий таъминот ўрнатилади ва лойиҳа иш муҳитида ишга туширилади;

ҳ). Доимий қўллаб-қувватлаш ва техник хизмат кўрсатиш. Ушбу босқичда лойиҳанинг бажарилиши назорат қилинади ва уни доимий равишда қўллаб-қувватлаш ва ривожлантириш амалга оширилади. Янги функция қўшилади ёки мавжуд муаммолар тузатилади.

Ушбу босқичларнинг ҳар бири лойиҳанинг муваффақиятли ривожланиши учун муҳим ва аниқ ва ўз вақтида бажарилиши керак.

Хорижий IT лойиҳалари самарадорликни ошириш ва лойиҳаларни муваффақиятли якунлаш учун турли ёндашув ва воситалардан фойдаланади. Келинг, улардан баъзиларини кўриб чиқайлик.

1. Agile методологиялари

Agile методологиялари IT соҳасида лойиҳаларни бошқаришга кенг тарқалган ёндашув ҳисобланади. Улар талабларнинг ўзгарувчанлиги ва ўзгаришларга тез жавоб бериш қобилиятига йўналтирилган дастурий таъминотни тез ишлаб чиқиш ва етказиб беришга асосланган. Баъзи кенг тарқалган Agile методологияларига Scrum, Kanban ва Extreme Programming (XP) киради.

2. DevOps

DevOps — бу дастурий таъминотни тезкор ишлаб чиқиш, синовдан ўтказиш ва ишлаб чиқариш муҳитига этказиб бериш учун ишлаб чиқиш гуруҳи ва IT операциялари гуруҳини бирлаштириш амалиётидир. DevOps жойлаштириш ва мониторинг жараёнларини автоматлаштириш ҳамда дастур компонентларидаги носозликларни бартараф этиш учун воситалар ва усулларни тақдим этади.

3. Булутли технологиялар

Булутли технологиялар иловаларни ишлаб чиқиш ва етказиб беришни тезлаштириш, шунингдек, инфратузилма харажатларини камайтириш имконини беради. Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure ва Google Cloud Platform каби платформалар ишлаб чиқувчиларга иловаларни булутда яратиш, синовдан ўтказиш ва ўрнатиш, шунингдек, хавфсизлик ва кенгайиш учун тайёр бўлмаган хизматлар ва воситалардан фойдаланиш имконини беради.

4. Сунъий интеллект (AI) ва машинани ўрганиш (ML)

AI ва ML ITнинг турли соҳаларида, жумладан, дастурий таъминотни ишлаб чиқишда тобора оммалашиб бормоқда. Ушбу технологиялар ишлаб чиқиш жараёнларини тезлаштириш, маҳсулот сифати ва етказиб бериш қобилиятини яхшилаш, мунтазам вазифаларни автоматлаштириш имконини беради.

5. Узлуксиз интеграция/узлуксиз етказиб бериш (CI/CD)

CI/CD — узлуксиз синов, қуриш ва етказиб беришни ўз ичига олган ишлаб чиқиш методологияси. CI/CD мунтазам синовдан ўтказиш ва иловага ўзгартиришларни ўз вақтида етказиб бериш орқали ишлаб чиқиш жараёнини тезлаштириш ва маҳсулот сифатини яхшилашга ёрдам беради.

6. Техник қарз

Техник қарз — бу бизнес жараёнларини бузиш ва саноат стандартларига жавоб бермаслик хавфини оширадиган эскирган технологиялар, жараёнлар ва процедураларнинг умумий таъсири. Техник қарзни бошқариш дастурни янада барқарор қилиш, инновациялар киритиш, иш фаолиятини яхшилаш ва рақобатбардошликни оширишга ёрдам беради.

Бу ёндашув ва воситаларнинг барчаси хорижий IT-компанияларга ривожланиш жараёнини тезлаштириш ва лойиҳалари самарадорлигини оширишга ёрдам беради, бу эса бугунги тез ўзгариб бораётган рақамли иқтисодиётда муваффақиятнинг асосий омилидир.

Лойиҳани бошқаришнинг баъзи усулларини кўриб чиқамиз, улардан бири “Шаршара” усули — бу усул ҳаракатларнинг чизиқли кетма-кетлигини назарда тутади. Ҳар бир кейинги босқич фақат аввалгиси тугагандан сўнг бошланади. Лойиҳани амалга ошириш жараёни тегишли босқичлар учун белгиланган муддатларни ва чекланган конфигурация вариантини назарда тутади.

Афзалликлари:

- деярли ҳар қандай босқичда лойиҳани амалга ошириш муддатини аниқ белгилаш мумкин;

- “Шаршара” усулига асосланган лойиҳани бошқариш мижознинг катта иштирокини талаб қилмайди;

- Талаблар аниқ бўлган ва турли томонлар ўртасида кучли алоқага эҳтиёж бўлмаган оддий лойиҳалар учун яхши.

Камчиликлари:

- доимий кенгайтиришга муҳтож бўлган лойиҳалар учун мос эмас;

- Модел уларни амалга ошириш жараёнида талабларни ўзгартириш ёки аниқлаштиришга мослаштирилмаган;

- Фақат якунлаш жараёни олдиндан айтиб бўладиган ва барча талабларни бошиданоқ аниқлаш мумкин бўлган лойиҳалар учун жуда яхши.

Кейинги усул — Agile усули — лойиҳа давомида ноаниқлик ва ўзгаришларга тайёрликни ҳисобга олишга мўлжалланган энгил, мослашувчан ва итератив ёндашув. Ҳар бир босқич қисқа циклдан иборат бўлиб, техника ҳар бир итерациядан кейин мижозга маҳсулотни тақдим этишни ўз ичига олади.

Афзалликлари:

- Agileнинг асосий афзаллиги шундаки, у мижозларнинг ўзгарувчан эҳтиёжларини қондиришга ёрдам беради;

- лойиҳанинг исталган босқичида талабларни ўзгартириш имконияти;

- мижозга минимал яшовчан маҳсулотни тезлаштирилган ҳолда етказиб бериш;

- ривожланиш жараёнида мижознинг юқори даражада иштирок этиши;

- Жамоанинг муҳим муаммоларни тез ва самарали ҳал қилишга тайёрлигини ошириш.

Камчиликлари:

- Agile усули ноаниқ ва жараённинг ҳозирги замонга мослашишини талаб қилади, шунинг учун белгиланган муддатлар билан ишлайдиган жамоалар учун қийин бўлиши мумкин;

- лойиҳа тузилмасининг этарли эмаслиги жамоанинг меҳнат унумдорлигини пасайтириши мумкин;

- жараён босқичлари такрорланиши мумкин, бу эса ишлаб чиқиш жараёнида кечикишларга олиб келиши мумкин;

- Қўллаш турлари, ўлчамлари ва интенсивлиги билан боғлиқ муаммолар Agileга хос бўлиши мумкин.

Хорижий IT лойиҳалари лойиҳаларни бошқариш жараёнларини автоматлаштириш учун турли технологиялар ва воситалардан фойдаланади. Улардан баъзилари:

a). Agile лойиҳаларни бошқаришни осонлаштирадиган ва маҳсулотни етказиб бериш вақтини қисқартириш ва жараён шаффофлигини ошириш имконини берувчи Agile платформалари. Бундай платформаларга мисоллар: JIRA, Trello, Asana.

b). InVision — фойдаланувчи интерфейслари ва макетларини яратиш ва прототиплаш учун восита. Ушбу восита сизга фойдаланувчи интерфейси макетларини тезда яратиш ва синаб кўриш имконини беради, бу эса иловаларни ишлаб чиқиш жараёнини сезиларли даражада осонлаштиради.

c). Slack — бу жамоавий лойиҳалар учун электрон почта хабарлари сонини камайтириш, қарорларни тезроқ қабул қилиш ва жамоада янада самарали мулоқот қилиш имконини берувчи мулоқот платформаси.

d). Режалаштириш, ресурсларни белгилаш, тараққиётни кузатиш ва лойиҳа маълумотларини таҳлил қилишда ёрдам берувчи Microsoft Project платформаси. Ушбу платформа дунёдаги энг машҳур лойиҳаларни бошқариш воситаларидан биридир.

e). Salesforce CRM — бу мижозлар билан ишлашингизни яхшироқ ташкил қилиш, конверсияларни ошириш ва компания ичидаги алоқаларни яхшилашга ёрдам берувчи мижозлар билан муносабатларни бошқариш тизими.

Ўз ишларида лойиҳаларни бошқариш жараёнларини автоматлаштириш учун технологиядан фаол фойдаланаётган компаниялар қаторига Google, Apple, IBM, Microsoft, Facebook, Amazon ва бошқалар киради. Улар самарадорликни ошириш ва иш сифатини яхшилаш имконини берувчи замонавий технология ва воситалардан фаол фойдаланмоқда.

Лойиҳаларни амалга оширишда масъул шахслар ўзларининг рол ва мажбуриятларини белгилайдилар, хусусан:

1. Лойиҳа менежери — лойиҳадаги асосий рол, режалаштириш, амалга ошириш мониторинги, рискларни бошқариш учун масъулдир. У лойиҳанинг барча иштирокчилари ўртасида мулоқот қилади ва лойиҳани ўз вақтида ва бюджетда муваффақиятли якунлаш учун жавобгардир.
2. Лойиҳа жамоаси — лойиҳа доирасидаги вазифаларни бажариш учун тайинланган мутахассислардан иборат. Жамоанинг ҳар бир аъзоси ишнинг ўз қисмини белгиланган муддат ва сифатга мувофиқ бажариш учун жавобгардир.
3. Буюртмачи — лойиҳа амалга оширилаётган шахс ёки ташкилот. У лойиҳанинг мақсад ва талабларини белгилайди, бюджет ва жадвални белгилайди, лойиҳанинг бажарилишини назорат қилади ва унинг бажарилишини тасдиқлайди.
4. Ҳомий — лойиҳани амалга ошириш муддати давомида молиявий ёрдам кўрсатувчи шахс ёки ташкилот. Ҳомийлик одатда лойиҳа натижалари билан боғлиқ потенциал имтиёзлар эвазига тақдим этилади.
5. Сотувчилар ва этказиб берувчилар — зарур жиҳозлар, материаллар, хизматлар ва бошқаларни этказиб берувчи ташкилотлар. Сотувчилар ўз маҳсулотлари ва хизматларининг сифати, шунингдек этказиб бериш муддатларига риоя қилишлари учун жавобгардирлар.
6. Фойдаланувчилар лойиҳа натижаларидан фойдаланадиган охирги фойдаланувчилардир. Лойиҳани амалга оширишда фойдаланувчиларнинг юқори даражадаги қониқишига эришиш учун уларнинг талаб ва эҳтиёжларини ҳисобга олиш муҳимдир.

Хорижий IT-лойиҳаларда ўзгаришларни бошқариш лойиҳанинг ўзига хос шартларига ва мамлакатнинг маданий хусусиятларига қараб турли йўллар билан амалга оширилиши мумкин. Бироқ, халқаро лойиҳаларни бошқариш амалиётида кенг қўлланиладиган бир қатор умумий ёндашувлар ва воситалар мавжуд.

Қуйида улардан баъзиларини келтирамиз:

1. Ўзгаришларни назорат қилиш кенгаши (CCB) — лойиҳанинг турли функционал соҳалари вакилларидан ташкил топган қўмита, ўзгаришларни бошқариш учун масъулдир. CCB одатда мунтазам равишда йиғилади ва барча таклиф қилинган ўзгаришларни муҳокама қилади, уларнинг амалга оширилиши мумкинлиги ва лойиҳанинг бюджетига таъсири, муддати ва сифати тўғрисида қарор қабул қилади.
2. Ўзгаришларни бошқариш дастури — ўзгаришларни назорат қилиш ва жараённи бошқаришга ёрдам берадиган дастурий воситаларнинг кенг доираси мавжуд. JIRA, Asana, Trello ва Notion каби воситалар хорижда кенг қўлланилади ва ўзгаришларни осонгина кузатиш, янги талабларни келишиш ва лойиҳа режасини янгилашда ёрдам беради.
3. Agile Методологиялар — Scrum va Kanban каби дастурий таъминотни ишлаб чиқиш методологиялари лойиҳаларни бошқаришда итератив ёндашувдан фойдаланади, бу эса ўзгаришларга тезда жавоб бериш ва уларни жараёнга жорий этиш имконини беради. Agile, шунингдек, мижоз ва лойиҳа жамоаси билан ўзгаришларни мувофиқлаштириш учун тузилмани тақдим этади.
4. Бошқарувда шаффофлик хорижий амалиётда замонавий лойиҳаларни бошқаришнинг асосий тамойилларидан биридир. Очиқ ва оммавий ёндашув туфайли лойиҳа жамоаси керакли ўзгаришларни тезда ҳал қилиши ва уларни мижоз билан муҳокама қилиши мумкин. Ушбу ёндашув лойиҳа талабларини тушуниш билан боғлиқ хатоларни камайтиради ва ўзгартириш жараёни устидан назоратни оширади.

Шундай қилиб, хорижий IT-лойиҳаларда ўзгаришларни бошқариш очиқ мулоқот ёндашувидан фойдаланишни, тегишли дастурий воситалардан фойдаланишни, шунингдек, ўзгаришларга тезкор жавоб бериш учун Agile каби дастурий таъминотни ишлаб чиқиш методологиясини ўз ичига олади.

Лойиҳанинг самарадорлигини баҳолаш ва унинг мақсадига эришиш учун бир нечта жиҳатларни ҳисобга олиш керак:

1. Лойиҳа вазифалари: уларни амалга ошириш даражаси ва белгиланган мақсадларга мувофиқлиги, муддатлари, бюджети ва сифати.
2. Лойиҳа ресурслари: вақт, меҳнат ва моддий харажатларни ҳисобга олган ҳолда ресурслардан энг самарали фойдаланиш.
3. Технологик жараён: оптимал технологиялар, воситалар ва усуллардан фойдаланиш, шунингдек, лойиҳа иштирокчилари ўртасидаги алоқа жараёнлари.
4. Рискларни бошқариш: профилактика чоралари ва юзага келиши мумкин бўлган хавф ва салбий оқибатларга жавоб.
5. Жамоавий иш: лойиҳада жамоавий ишнинг яхши ташкил этилиши, юзага келадиган муаммолар ва низоларни ўз вақтида ҳал қилиш, шунингдек, лойиҳанинг барча иштирокчиларининг ўзаро ҳамкорлигини таъминлаш.

Лойиҳанинг мақсадига эришиш учун қуйидаги омилларни ҳисобга олиш керак:

1. Мақсад ва вазифаларни аниқ белгилаш.
2. Лойиҳа режасини ишлаб чиқиш ва уни амалга ошириш.
3. Лойиҳани ҳар томонлама ўз вақтида баҳолаш ва назорат қилиш.
4. Ваколатли мутахассисларни жалб қилиш ва улардан фойдаланиш.
5. Жамоани ташкил қилиш, унга кўрсатмалар бериш ва эришилган натижалар учун мукофотлаш.

Умуман олганда, лойиҳанинг юқори самарадорлигига эришиш учун энг муҳими, лойиҳанинг вазифалари ва мақсадларини тўлиқ ва аниқ тушунишни таъминлайдиган сифатли таҳлил ва мослаштириш, шунингдек, лойиҳанинг самарали ишлаши учун қулай шарт-шароитларни яратиш зарур ҳисобланади.

Хулоса

Юқоридагилардан хулоса қилишимиз мумкинки, IT лойиҳалари учун лойиҳаларни бошқаришнинг энг самарали ёндашувлари Agile, Scrum ва Kanban ҳисобланади. Agile ёндашув мослашувчанликни ва лойиҳадаги ўзгаришларга тезкор жавоб беришга имкон беради, Scrum сизга жамоавий ишларга эътиборингизни қаратиш ва самарадорликни оширишга ҳамда Kanban эса иш оқимини оптималлаштириш ва вазифаларга сарфланган вақтни қисқартиришга ёрдам беради.

Мутахассисларнинг фикрича, IT соҳасида лойиҳаларни бошқариш истиқболлари сунъий интеллект ва бошқарув жараёнларини автоматлаштириш каби янги технологиялар ва воситалардан фойдаланиш билан боғлиқ. Бундан ташқари, муҳим жиҳат — алоқа кўникмаларини ривожлантириш ва ўзгарувчан лойиҳа шароитларига тезда мослашиш қобилияти.

Умуман олганда, IT соҳасидаги лойиҳаларни бошқариш ўзгаришларни самарали бошқариш ва мақсадларингизга эришиш имконини берувчи барқарор ва мослашувчан иш муҳитини яратишга қаратилган бўлиши керак.

Дилафруз Одилова,
“Ахборот технологиялари ва ахборот ресурсларини ривожлантириш маркази” ДУК
Лойиҳалар бажарилишини назорат ва таҳлил қилиш бўлими етакчи мутахассиси