Мантиқ(логика) – бу “фикрлаш илми” атамасига мос келади ва “мулоҳаза” (сўз, фикр, нутқ, ақл) деган маънони англатади. Шунингдек Мантиқ — тўғри тафаккур юритишнинг асосий қонунлари ва шакллари ҳақидаги фан.

Мулоҳаза – бу рост ёки ёлғонлиги ҳақида сўз юритиш мумкин бўлган дарак гапдир.

Мисол учун:

A = “Бугун 14 сентябрь”

Б = “Бугун ёмғир ёғябти”

C = “15 ни 3 га бўлсак 5 га тенг бўлади”

Д = “Эверест - бу дунёдаги энг баланд тоғ”

Мумкин эмас:

1-қоида: Сўроқ ва ундов гаплар мулоҳаза ҳисобланмайди. Биз қуйидаги гапларни мулоҳаза дея олмаймиз.

A = “Aзиз бугун PDP га келасанми?”

Б = “Яшасин янги йил байрами!”

C = “Aнвар сенинг ёшинг нечада?”

2-қоида: Баъзи жумлаларнинг рост ёки ёлғонлигини бир қийматли

аниқлаш мумкин эмас.

A = “Лолахон чиройли қиз”

Б = “Дастурлаш қийин касб”

C = “Бугун ҳаво яхши эмас”

3-қоида: Шундай жумлалар ҳам борки, уларнинг таркибида умумий номлар номаълумлар иштирок этади.

A = “sin(x) + cos(x) = 0”

Б = “х сон y сонга бўлинади”

C = “х Норин туманининг маркази”

Билиб олинг!

Мантиқий мулоҳазалар тузилиши жихатдан асосий икки хил гуруҳга бўлинади ва қуйдагича ифодаланади:

➢ Содда мулоҳаза;

➢ Мураккаб мулоҳаза.

Мисол учун

Бирор шарт ёки усул билан боғланмаган ҳамда фақат бир ҳолатни ифодаловчи мулоҳазалар содда мулоҳазалар дейилади.

A = “Aзиз сузишга боради”

Б = “Aзиз PDP Academyda foundation курсида ўқийди”

Мисол учун

Икки ва ундан ортиқ содда мулоҳазалардан ташкил топган мулоҳаза мураккаб мулоҳаза дейилади.

A = “Aзиз PDP да ўқийди ва сузишга ҳам боради”

Б = “Бугун қор ёки ёмғир ёғиши мумкин”