Qozog‘istonda 1424 qishloqda mobil internet yo‘q.  Ularni jihozlash uchun radiochastota spektrida soliq imtiyozlarini uzaytirish rejalashtirilgan.

Bu haqda Raqamli rivojlanish, innovatsiyalar va ayerokosmik sanoat vaziri Jaslan Madiyev hukumat yig‘ilishida ma’lum qildi, deb xabar bermoqda Kapital.kz biznes-axborot markazi muxbiri.

“Xalqaro ma’lumotlarga ko‘ra, Qozog‘istonda internetdan foydalanadigan aholi ulushi rivojlangan davlatlar darajasida.

Bugungi kunda dunyoda internetdan foydalanish tez sur’atlar bilan o‘sib bormoqda. Qozog‘istonda trafik 2020 yilga nisbatan 61,5 foizga, abonentlar soni esa 12,9 foizga oshgan. 2024 yil aprel oyidagi Speedtest Ookla ma’lumotlariga ko‘ra, Qozog‘iston o‘rtacha 43,6 Mbit/s tezlik bilan 66-o‘rinni egalladi”,  dedi u.

Respublikada 6290 ta qishloq mavjud bo‘lib, ulardan 2606 tasiga optik tolali aloqa o‘rnatilgan, 4866 ta qishloqda mobil internet mavjud.

Amaldagi soliq imtiyozlari doirasida 2023 yilda 1161 qishloq 4G texnologiyasiga ulandi.

“Bugungi kunda 1424 qishloqda mobil internet mavjud emas. Uyali aloqa operatorlarini rag‘batlantirish maqsadida vazirlik yangi Soliq kodeksiga radiochastota spektri bo‘yicha soliq imtiyozlari muddatini uzaytirish va to‘lov stavkasini o‘zgartirishni kiritishni taklif qildi.

Shunday qilib, aloqa operatorlarining litsenziyalash majburiyatlari doirasida 1076 qishloqni ta’minlash choralari ko‘riladi”, — deya tushuntirdi MSRIAP (Qozog‘iston Raqamli rivojlanish, innovatsiyalar va ayerokosmik sanoat vazirligi) rahbari.

5G texnologiyasini yanada rivojlantirishga kelsak, Ksell va Tele2 operatorlari Ostona, Olmaota, Chimkent va viloyat markazlarida 5G qamrovini kengaytirish ishlarini davom ettiradilar. Bugungi kunga qadar 20 ta shaharda 1144 ta baza stansiyalari o‘rnatildi.

“Davlat rahbarining topshirig‘iga ko‘ra, 5G mobil aloqasini joriy etish 2025 yil oxirigacha yakunlanishi kerak. 2027 yil oxirigacha uyali aloqa operatorlari telekommunikatsiya sohasiga 450 milliard tengedan ortiq sarmoya kiritadilar”, — dedi Jaslan Madiyev.

Hozirda 3684 ta qishloqda optika yo‘q. Milliy loyiha doirasida davlat-xususiy sheriklik mexanizmi orqali 3010 ta qishloqqa optik aloqa liniyalarini kengaytirish ko‘zda tutilgan.

Kichik va o‘rta aloqa operatorlarining kapital xarajatlarining 50 foizini subsidiyalash mexanizmi qo‘llaniladi.

Ushbu loyihalarni amalga oshirish natijasida 2,4 million kishi internetdan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lishi kutilmoqda.

Umuman olganda, loyihalar aloqa operatorlaridan 340 milliard tengedan ortiq xususiy investitsiyalarni jalb qilishni nazarda tutadi”, — dedi vazir.

Respublika yo‘llarini mobil internet bilan ta’minlash uchun tegishli raqamli infratuzilma zarur.

Bugungi kunga qadar hokimliklar tomonidan respublika avtomobil yo‘llarida 243 ta antenna-machta konstruksiyalari (AMS) uchun loyiha-smeta hujjatlarini ishlab chiqish ishlari olib borilmoqda. AMS qurilishi 2025-2026 yillarga mo‘ljallangan.

Vazirlik SpaceX kompaniyasining geostatsionar bo‘lmagan sun’iy yo‘ldosh tizimlari (NGSO) texnologiyalaridan foydalanish bo‘yicha pilot loyihasi doirasida 1883 maktabdan 1485 ta maktabni oladi. 

“Milliy xavfsizlik qo‘mitasi bilan muhokama va kelishuv doirasida biz Favqulodda vaziyatlar vazirligining favqulodda vaziyatlarda Internet tarmog‘idan foydalanish ehtiyojlari uchun pilot loyihani kengaytirishni rejalashtirmoqdamiz”, — deya tushuntirdi MSRIAP rahbari.

Uning qo‘shimcha qilishicha, vazirlik Milliy xavfsizlik qo‘mitasi bilan kelishilgan holda, davlat sirlarini himoya qilish uchun joy bo‘lmagan davlat muassasalarida baza stansiyalarini o‘rnatishga ruxsat beruvchi qonun hujjatlariga o‘zgartirishlar kiritmoqda.

Ovozli WiFi (VoWiFi) texnologiyasini ishga tushirish masalasi ham ko‘rib chiqilmoqda – bu an’anaviy uyali aloqa tarmoqlari o‘rniga Vi-fi tarmoqlari orqali ovozli qo‘ng‘iroqlarni amalga oshirish imkonini beruvchi texnologiya.

VoWiFi uyali aloqa qamrovi yomon bo‘lgan hududlarda, masalan, yer osti to‘xtash joylari yoki radio signali bo‘lmagan, lekin Vi-fi mavjud binolarda qo‘ng‘iroq sifatini yaxshilashi mumkin.

“Shuningdek, aloqa sohasida davlat nazorati funksiyasini markazsizlashtirish doirasida vazirlik mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlariga ushbu sohada davlat nazoratini amalga oshirish vakolatlarini berishni taklif qildi”, — dedi vazir.