Sun’iy intellekt (SI) - XXI asr texnologiyasining yuksak cho‘qqisi bo‘lib, inson faoliyatining turli jabhalarini tubdan o‘zgartirish qobiliyatiga ega. Bugungi kunda SI sog‘liqni saqlash, ta’lim, transport, davlat xizmatlari va jamiki sohalarda inqilobiy o‘zgarishlarni amalga oshirmoqda. O‘zbekiston raqamli transformatsiya bosqichida bo‘lib, sun’iy intellektdan foydalanish mamlakat iqtisodiyoti va jamiyat rivojiga katta hissa qo‘shishi mumkin. 

Sun’iy intellekt qanday ishlaydi?

SI tizimlari ma’lumotlarni yig‘ish, tahlil qilish va ulardan xulosalar chiqarish orqali ishlaydi. Bunda mashinaviy o‘qitish va chuqur o‘qitish kabi zamonaviy texnologiyalar qo‘llaniladi. Algoritmlar ma’lumotlar asosida mashq qildirilib, turli jarayonlarga moslashtiriladi. O‘qitilgan model yangi ma’lumotlar bilan ishlaydi va prognozlar beradi.

Sun’iy intellektning tizimlarda qo‘llanilishi

Sog‘liqni saqlash: Kasalliklarni boshlang‘ich bosqichda aniqlash va davolashda SI muhim rol o‘ynaydi. Masalan, tibbiy tasvirlarni tahlil qilish algoritmlari saraton kabi og‘ir kasalliklarni o‘z vaqtida aniqlashga yordam bermoqda.

Transport: Avtonom avtomobillar va aqlli transport tizimlari yo‘l-transport hodisalarini kamaytiradi va shahar infratuzilmasini yaxshilaydi.

Ta’lim: SI yordamida ta’lim jarayonini shaxsiylashtirish mumkin. O‘quvchilar uchun individual dasturlar tuzilib, bilimlarni samarali o‘zlashtirishga yordam beradi.

Davlat xizmatlari: SI davlat xizmatlarini avtomatlashtiradi, fuqarolar uchun qulayroq va tezkorroq yechimlar yaratadi. Masalan, chat-botlar orqali murojaatlarni qayta ishlash yoki ruxsatnomalarni berish jarayonini soddalashtirish mumkin.

Sun’iy intellektning fuqarolar hayotiga ta’siri

Aqlli shaharlarda qulaylik: SI tirbandlikni kamaytirish va yo‘l harakatini tartibga solishda foydalaniladi. Shuningdek, ekologik muhitni monitoring qilish orqali sog‘lom yashash sharoitlari yaratadi.

Shaxsiy yordamchilar: Chat-botlar va intellektual yordamchilar kundalik ishlarni avtomatlashtiradi, vaqtni tejaydi va hayotni qulaylashtiradi. Masalan, xizmatlar uchun to‘lovlar, buyurtmalar va uchrashuvlarni rejalashtirish kabi vazifalar bajariladi.

O‘zbekistonda sun’iy intellektni rivojlantirish imkoniyatlari

Sun’iy intellekt O‘zbekiston taraqqiyoti uchun ulkan imkoniyatlarni ochib beradi. Sanoat, qishloq xo‘jaligi, ta’lim va sog‘liqni saqlash sohalarida joriy etilgan SI texnologiyalari samaradorlikni oshirish va fuqarolar hayotini yaxshilash uchun mustahkam poydevor yaratadi.

Birinchidan, SI qishloq xo‘jaligida hosildorlikni oshirish va tabiiy resurslardan samarali foydalanish imkonini beradi. Bu oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda muhim ahamiyat kasb etadi.

Ikkinchidan, sanoatda avtomatlashtirilgan tizimlar ishlab chiqarish hajmini oshiradi, sifatni yaxshilaydi va xarajatlarni kamaytiradi. Bu nafaqat iqtisodiy barqarorlikni, balki xalqaro bozor uchun raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarishni ta’minlaydi.

Uchinchidan, davlat xizmatlarida SI jarayonlarni shaffoflashtirish va tezkorlashtirish orqali fuqarolarning davlatga bo‘lgan ishonchini oshiradi. Bu esa jamiyatdagi ijtimoiy barqarorlikka xizmat qiladi.

Xulosa qilib aytganda, sun’iy intellektni strategik rivojlantirish orqali O‘zbekiston texnologik jihatdan taraqqiy etgan, yuqori samaradorlikka ega va innovatsion iqtisodiy modelga asoslangan davlatga aylanishi mumkin. Shuning uchun SI ni joriy etish va uni har bir sohaga integratsiya qilish ustuvor vazifa bo‘lib qolishi lozim.

                                   Mohirjon Rahmonov 

        Raqamli texnologiyalar vazirligi huzuridagi 

 “Raqamli iqtisodiyot tadqiqotlari markazi” DM, 

Raqamlashtirish jarayonlarining  samaradorligini baholash bo‘limi, 1-toifali mutaxassisi