Мақоламизнинг 1-қисмида сунъий интеллект ва нейротармоқлар янги касбларни яратаётгани ва бу мутахассислар учун юқори маошли ишлар таклиф этилаётганига тўхталгандик. Бироқ сунъий интеллект йўналишида янги касб ортидан осонгина пул ишлайман деганлар адашади.

Googleдаги қўрқув ва нафрат

Масалан, Google компаниясида. Google Bard сунъий интеллектини шуғуллантираётганларга, жуда оғир босим остида ишлашларига қарамасдан, соатига 14 доллар тўланади. Гап Google компаниясининг ташқи пудратчиси саналган Appen ҳамда Accenture компанияларининг минглаб ходимлари ҳақида кетмоқда. Google компаниясининг сўзлашув сунъий интеллекти бўйича мутахассис иш ўрнига талабгорлар учун шартлари қуйидагича: информатика (Computer Science) бўйича бакалавр даражаси ёки шунга тенг амалий тажрибага эга бўлиш, машинани ўқитиш соҳасида амалиётга эга, табиий тилда матнлар билан ишлаш бўйича магистр даражаси ёки фан докторлиги алоҳида эътиборга олинади.

Bard лойиҳасида қатнашаётган кўп сонли ташқи пудратчилар зиммасига чат-ботнинг жавобларини кўриб чиқиш, хатоларини тўғрилаш, олдиндан тайёрланганлик аломатлари бор жавобларни тозалаш каби оғир юмушлар юклатилган. Номлари сир тутилишини сўраган ана шундай ходимлардан олти нафари билан Bloomberg мулоқот қилди. Аноним ходимларнинг айтишларича, компания рақобатчи OpenAI билан пойгага қўшилганидан кейин уларнинг зиммасидаги иш ҳажми кескин кўпайиб, мураккаблашиб кетган. Масалан, бу ходимлар дориларнинг дозаларидан тортиб, турли штатларнинг қонунларигача жавоб беришлари шарт. Улардаги йўриқномага кўра, сунъий интеллект берган жавобни текширишлари учун атиги уч дақиқа ажратилади. Йўриқномада фактларни текширишда ўз билимларидан ёки интернетдаги юзаки қидирув билан чекланиш тавсия қилинади.

“Ҳамкасбларимиз қўрқув, саросимага тушишган, кам ҳақ тўланяпти, нималар бўлаётганини тушунишмайди ҳам. Қўрқув маданияти сифатли жамоавий натижа беришига ишониш қийин”, — деди пудратчилардан бири. Appen учун ишлаётган Google ходимларидан бири эса Конгрессга ёзган хатида улар контентни кўриб чиқаётган тезлик охир-оқибат Google Bardни “муаммоли ва хавфли”га айлантириши мумкинлигидан огоҳлантирган.

Ребрендинг ва оптималлаштириш

Vox ёзишича, ҳозир турли йўналишлардаги техник мутахассислар “ўзларини ребрендинглаб”, сунъий интеллект бўйича қайта малакаланишмоқда, улар кўз тиккан мукофот — сунъий интеллект бўлимининг юқори маошли раҳбари (Head of AI) курсиси. Бу лавозимдагиларнинг вазифалари компанияларнинг йўналишига қараб кескин тафовут қилади: мавжуд маҳсулотларга сунъий интеллект технологиясини татбиқ этишдан тортиб, бизнес-моделни яхшилаш учун сунъий интеллектдан фойдаланишгача.

Gartner ҳисоб-китобларига кўра, 2024 йилда сунъий интеллект соҳасидаги маҳсулотларнинг тахминан 80 фоизи технологиялар бўйича тажрибаси бўлмаган мутахассислар томонидан ишлаб чиқилади. Бу дастурлаш бўйича жиддий кўникма  талаб этилмайдиган (зерокодинг ёки лоукодинг) янги ишлаб чиқариш усулларининг пайдо бўлиши, шунингдек, тўғри промптлар қўлланилиб, вазифалар тўғри шакллантирилганда дастурни ўзи ёзувчи нейротармоқларнинг имкониятлари билан боғлиқ.

Гуманитар йўналишлардан чиққан мутахассислар ҳатто компанияларнинг AI-бўлимларини бошқаришлари мумкин. Масалан, Coca-Cola генератив сунъий интеллект бўлимининг раҳбари Пратико Такар бунгача компаниянинг креатив стратегиясини ишлаб чиққан эди. Шунга қарамасдан, Bloomberg ёзишича, энг юқори маошли лавозимлар кўпинча машинани ўқитиш соҳасида докторлик даражасига эришганлар ёки сунъий интеллект компаниясига асос солганларга тўланмоқда.

Келажак касблари

Richmond Times Dispatch нашри сунъий интеллект шарофати билан 2023 йилда бешта янги касб пайдо бўлига эътибор қаратди.

• СИ этикаси бўйича мутухассис (AI ethicist);
• СИ тиббиёт техниги (AI-assisted healthcare technician);
• СИ чат-ботлари дизайнери (AI chatbot designer);
• СИ бизнес-таҳлилчиси (AI business analyst);
• СИ платформаси муҳандиси (AI platform engineer)

Сунъий интеллект этикаси бўйича мутахассис тараққий этган жамиятнинг ахлоқ меъёрларига риоя этилишини кузатиб боради, сунъий интеллект кўникмасига эга тиббиёт техниги эса AI дан мониторинг ва ташхислашда фойдаланади. Қолганлар йўналишлар ҳам шу тахлитда ишлайди — фаолиятига сунъий интеллектни олиб кириш орқали янада самарали ишлашга ўтади.

Сунъий интеллект юзага келтираётган янги меҳнат бозори анъанавий меҳнат бозоридан афзалроқми ёки аксинчами — ҳозирча бир нарса дейиш қийин. Time суриштирувларига кўра, сунъий интеллект соҳасининг техногиганти — ChatGPT чат-ботини ишлаб чиқққан OpenAI компанияси африкалик (Кения) ишчиларни ишлатган. “Заҳарли” контентни филтрловчи ускунани нейросетга ўрнатишда кўмаклашагн кенияликларга соатига $1,32 дан $2 гача ҳақ тўлашган. Кениялик ишчилар тасвирлар ва тавсифларни жинсий, жумладан болалар ва ҳайвонларга нисбатан зўравонлик аломатлари бўйича баҳолашлари ва уларни тегишли тоифаларга тақсимлашлари шарт эди. Бу иш оқибатида кўплаб ходимлар ҳам ақлан, ҳам руҳан зўриқишга учрашганидан шикоят қилишган, улар бу ишнинг ўзини зўравонлик дея баҳолашди.

Сунъий интеллект ва нейротармоқлар ривожланиши қачонгача одамларга бевосита боғлиқ бўлади, яъни янги касб эгаларига талаб қанча вақтгача сақланиб қолиши мумкин?

Кембриж университетининг машинани ўқитиш соҳасида тадқиқотлар директори Адриан Уэллер Bloomberg агентлигига айтишича, сунъий интеллект ва нейротармоқлар билан мулоқотлашишда энг асосий шахслар бўлмиш промпт-муҳандисларнинг меҳнатига ҳозир талаб катта. “Бозорда кўп сонли промпт-муҳандисларга талаб узоқ вақт сақланиб қолишига унчалик ишончим комил эмас. Қолаверса, ушбу касб ҳозирги кўринишида қолиши ҳам савол остида, чунки бу соҳада ривожланиш суръати ўта юқори”, — деди Уэллер.